FEMAk (Estatu Batuetako Larrialdietako Agentzia Federala) egindako Strategic Foresight 2050 txostena prospektiba-ariketa asmo handikoa da, eta 2050. urtera begira larrialdiak kudeatzeak izango duen zeregina irudikatzea du helburu. Artikulu honek bere ondorio nagusiak biltzen ditu.
Txostena AEBetako ikuspegitik egina dagoen arren, bere mezuek mugak gainditzen dituzte. Aipatzen dituen gizarte-, ingurumen- eta teknologia-eraldaketek —populazioaren zahartzetik hasi eta klimaren disrupzioraino edo automatizazioraino— lurralde guztietan dute eragina, baita gurean ere. Horregatik, planteatzen dituen erronkak eta aukerak guztiz estrapolagarriak dira, eta gogoeta estrategikorako, berrikuntza sozialerako eta mota guztietako erakundeen eraldaketarako espazio interesgarria irekitzen dute.
Etorkizuneko erresilientzia gizarte osoarekin eraikiko da, ez bakarrik instituzioetatik
1. Ikuspegi komunitarioa eta inklusiboa
Txostenaren lehen mezu nagusia da hondamendiei ez zaiela soilik ikuspegi instituzional edo tekniko batetik heldu behar. Etorkizunean gerta daitezkeen hondamendiek —sarriagoak, biziagoak eta konplexuagoak— gizarte osoaren erantzuna beharko dute. Erresilientzia indartuko duen kultur aldaketa proposatzen du FEMAk, herritarren eta askotariko sektoreen arteko lankidetzaren bidez. Gizarte-kohesioa, elkarrekiko konfiantza eta berreraikitze komunitariorako gaitasuna izango dira arrakasta-faktore kritikoak krisi-testuinguruetan.
Ikuspegi horrek berrikuntza-aukera berriak irekitzen ditu gobernantzan eta politika publikoen diseinuan, planifikazioko parte-hartze ereduetatik hasi eta lankidetza eta elkartasuna sustatzeko plataforma digitaletaraino.
2. Larrialdien kudeaketa sistemikoa eta moldagarria izango da.
Bigarren gakoa larrialdiak kudeatzeko egitura birpentsatzean datza. Arriskuak ez dira soilik naturalak izango, baizik eta anitzak, aldi berekoak eta elkarri lotuak —hala nola pandemiak, zibererasoak edo azpiegitura kritikoetako akatsak—. Horren aurrean, FEMAk eredu malgu bat proposatzen du, elkarte iraunkorretan eta erakundeen arteko lankidetzan oinarritua, ohiko logika hierarkikoa gainditu eta lankidetza publiko-pribatu eta komunitarioko sareen alde egingo duena.
Ikuspegi horrek ondorioak ditu antolakuntza- eta prozesu-berrikuntzan ere, eta kudeaketako eredu arinagoak, zeharkakoagoak eta kooperatiboagoak errazten ditu.
3. Teknologia asmoarekin (eta kontuz)
Txostenaren hirugarren ardatzak berrikuntza teknologikoan jartzen du arreta. Adimen artifizialak, sistema autonomoek edo datu-bolumen handien analisiak potentzial handia dute eraginkortasuna, iragarpena eta larrialdien aurreko erantzuna hobetzeko. Hala ere, alborapen algoritmikoek, menpekotasun teknologikoak edo zibermehatxuen esposizioak dakartzaten arriskuez ohartarazi du FEMAk, eta horiek ikuspegi etiko, inklusibo eta pertsonengan zentratutako batetik jorratu beharko dira.
Teknologiaren eta gizateriaren arteko oreka horrek esplorazio-eremu zabala irekitzen du berrikuntza arduratsurako, irtenbide teknologiko etikoak, inklusiboak eta inpaktu soziala dutenak garatzeko aukerekin.
4. Talentua eta lidergoa eraldatzea
Laugarrenik, etorkizunean erantzuteko gaitasuna lidergo sortzaile eta lan indar anitz, trebatu eta erresiliente baten araberakoa izango dela azpimarratzen du txostenak. Larrialdiak kudeatzeko, diziplinarteko trebetasunak eta zerbitzu publikorako bokazioa dituzten profilak beharko dira. Horretarako, beharrezkoa izango da talentua erakartzeko, prestatzeko eta atxikitzeko ereduak birplanteatzea, sektorea profesionalizatuz eta tradizionalki esparru horri lotuta egon ez diren lanbideei atea irekiz.
Hemen, enplegu publikoko, etengabeko prestakuntzako, karreren diseinuko eta esparru publikora talentu gaztea eta askotarikoa erakartzeko estrategietako politikak berritzeko aukerak identifikatzen dira.
5. Konfiantza eta gizarte-sarea berreskuratzea
Azkenik, FEMAk nabarmendu du garrantzitsua dela erakundeen konfiantza eta komunitate-zentzua berreraikitzea, desinformazioak, polarizazioak eta gizarte-isolamenduak lankidetzaren zutabeak higatzeko mehatxua egiten duten mundu honetan. Erresilientzia ez da soilik azpiegiturekin eraikitzen: lotura sozial sendoak eta komunikazio estrategia garden eta jarraituak ere behar ditu.
Horrek komunikazio instituzionalerako eta gizarte-kohesiorako politiketarako erronkak planteatzen ditu, baina baita komunitatearen eraikuntzan berritzeko aukerak ere, auto-antolakuntza sustatuz, eta zaintzak lurralde-logika eta logika horizontalago batetik.
Arriskuei aurrea hartzea funtsezkoa izango da gero eta zalantzagarriagoa den mundu honetan egokitzeko
Strategic Foresight 2050 txostenak ez ditu errezeta itxiak eskaintzen, baizik eta gogoetarako esparruak, gero eta hegakorragoa eta zalantzagarriagoa den ingurua aurreratzeko. Prospektiba-ariketa hori —eszenatokietan, lantegietan eta eragile askori egindako kontsultetan oinarritua— adibide baliotsua da ikuspegi estrategikoa erabakiak hartzean nola integratu erakusteko, etorkizun posibleei aurrea hartuz.
