Urtarrilak 11, 2024

Gestionet enpresaren buruan egin ditudan 20 urte hauei buruz hausnarketa eginez, esango nuke hasierako helburu hari, Euskaditik berrikuntza arloko lidergoa sendotzen laguntzeko jatorrizko asmo hari, bere horretan eusten diogula gaur egun. Gaur egunera arteko bidea zirraragarria izan da, euskal testuingurutik berrikuntzari gure ekarpena egin ahal izan diogulako. Bide batez esanda, esparru honetan bereziki estimulagarria da Euskadiko egoera. 

Euskadi industria-tradizio handiko lurraldea da, eta erreferentzia da ikuspegi aitzindaria izan duelako jakintzaren ekonomian. Nire ikuspegitik, berrikuntzak kultura gisa duen garrantziaren eredu da lurralde hau. 

Berrikuntza ez da aukera baten alde egitea. Berrikuntza funtsezko bidea da gaur egungo merkatu global aldakorrean leku nabarmen bat eta jasangarritasuna bermatzeko. Biziraupenerako giltzarria da nire irudiko, eta merkatu lehiakor batean aurrera egiteko palanka, aldi berean. Behar bat da.  Alde horretatik, funtsezkoa da ikuspegi globala izango duen berrikuntzaren kultura bat bultzatzea, ikuspegi partekatu batetik abiatuta eta horretaz elikatuko dena, eta oinarrian ekintzailetza eta lotutako beste zenbait balio izango dituena.

Gainera, berrikuntzaren lider izateko, nire iritziz, pentsamolde horrek negozio-ideian eragin behar du, eta, horrez gain, zeharka, barne-prozesu oro optimizatzen lagundu behar du. Edozein sektoretako lider izan nahi duen enpresa ororen kultura korporatiboaren osagai izan behar du.

Bestalde, berrikuntzan lider izateko, beharrezkoa da teknologia eta pertsonak uztartzea, alderdi digitala eta humanoa bat egitea. Premiazkoa da, adibidez, adimen artifizialaren aplikazioan alderdi gizatiarrena bultzatzea, enpresa eta antolakunde berritzaileak eraginkorragoak izan daitezen baina betiere pertsonak aintzat hartuta.

Lankidetzan oinarritutako berrikuntza

Lankidetza da, nire iritziz, funtsezko beste zutabea. Euskadin jakintzen trukea lehenesten duen enpresa-ekosistema bateko kide gara. Ingurune horri esker aukera dugu sormen kolektiboa bultzatzeko eta lankidetzan oinarritutako berrikuntza sustatzeko.

Unibertsitateen eta ikerkuntza-zentroen arteko erlazioa guztiz premiazkoa da. Lankidetza horiek garapen teknologikoa bultzatzen dute eta soluzio berritzaileak diseinatzeko gaitasuna sendotzen dute, soluzio horien bidez gaur egungo erronkei erantzun berriak eta erabilgarriak emateko.

Nire ikuspegitik, berrikuntzan lider izateko beharrezkoa da ikaskuntzaren eta egokitzeko gaitasunaren kultura sustatzea. Lantaldeak arrakastarako eta porroterako, bietarako, prestatu behar dira. 

Nolanahi dela ere, komunikazioa ezinbestekoa da, berrikuntzaren ikuspegia partekatzeko eta, horrez gain, berrikuntza gizartearekin konektatzeko.

Laburbilduz, gaur egungo testuinguru enpresarialaren erronkei aurre egiteko, nahitaezkoa da berrikuntzan oinarritutako kultura bultzatzea. Alde horretatik, Euskadik lidergorako gaitasun nabarmena du. Urte askoan, jakintzaren eta digitalizazioaren ekonomia bultzatzeko bidean, lankidetza izan du funtsezko zutabe, eta, hain zuzen, horretan oinarritu du gaitasun hori. Nire lehen ekintzailetza nabarmenetik bi hamarkada bete diren honetan, hori da, nire irudiko jarraitu beharreko bidea.

Uztailak 27, 2023

Adimen Artifiziala industriarako aukera gisa harturik lerro batzuk idazteko eskatu zidatenean, Stephen Hawkingen esaldia etorri zitzaidan burura: “Adimen artifiziala erabat garatzen den egunean, giza arrazaren amaiera izan liteke. Bere kabuz funtzionatuko du eta bere burua gero eta azkarrago birdiseinatuko du. Gizakiak, bere eboluzio biologiko motelak mugaturik, ezingo dira harekin lehiatu, eta gaindituak izango dira”.

Ez naiz gai aurreratzeko deskribatutako agertoki hori gertatzeko zorian dagoen edo urrun dagoen, ezta gertagarria den ere; aldiz, baieztatzeko moduan naiz AA kontzeptuak barnean hartzen dituen horrek hainbat aukera eskaintzen dituela, eta baliatu egin behar ditugula bizi garen mundua eta gure ondorengoak bizitzea nahi duguna hobea izan dadin.

Digitalizazioa, Adimen Artifiziala, “Machine Learning”, “Deep learning”… aurrerapen teknologiko esanguratsuak dira industriarako. Velatiaren ikuspegitik, teknologia palanka bat da, eta, pertsona trebe eta arduratsuen eskuetan, oso erabilgarria da zenbait helburu lortzeko, eta horien bidez produktibitatea areagotzeko, aktiboen eta pertsonen segurtasuna hobetzeko, eta, oro har, Velatia dagoen inguruneetan pertsonen bizi-kalitatea hobetzeko.

Enpresek datuen analisirako, ikasketa automatikorako eta simulazioen moldaketarako softwarea erabiltzen dugu, horren bidez makinen errendimenduari, prozesuen eraginkortasunari eta produktuaren kalitateari buruzko informazio baliotsua biltzeko eta prozesatzeko. Gainera, gainbegiratutako eta gainbegiratu gabeko ikasketa-algoritmoen bidez, datuetan zer patroi dauden azter dezakegu, eta sistema konplexuek etorkizunean zer portaera izan dezaketen eta prozesuetan zer egoera anomalo sor daitekeen aurreikusi dezakegu.

AAko tresnen erabilerari esker, nabarmen ari da hobetzen gure enpresen eraginkortasuna eta lehiakortasuna. Teknologiak aukera ematen digu prozesuak optimizatzeko eta hobekuntzarako aukerak identifikatzeko. Nola? Planifikaturik ez dauden jardun gabeko denborak murriztuz, adibidez. Gainera, hobekuntza esanguratsuak lortu ditugu produktuaren kalitatean, produktibitatean eta aktiboen eta pertsonen segurtasunean.

Energiaren esparruan, ekonomia deskarbonizatzeko helburuak beteko badira, ezinbestean berriztagarrien bidez sortu beharko da elektrizitatea eta kontsumoak elektrifikatu egin beharko dira, eta horrek zalantzak eta aldaketak sortzen ditu balantze eta fluxu energetikoetan.

Velatia oso ingurune sentiberetan ari da AA erabiltzen. Adibidez: Ormazabal enpresan, sare elektrikoen biki digitalak egiteko, haietarako konfigurazio optimoak proposatuz; Stratenergy enpresan, sare neuronaletan oinarritutako AA ari gara erabiltzen energiaren biltegiratzea kudeatzeko; eta Ikusi enpresan, IKT-etan, enpresen komunikazio-sareen errendimendua eta eraginkortasuna hobetzeko baliatzen dugu AA, eta hor sartzen dira sarearen automatizazioa eta segurtasun-mehatxuak detektatzeko eta haiei erantzuteko sistemak.

Adimen Artifizialaren bidez, arazoei soluzioa emateko erantzuna hobetzen dugu, gorabeherei azkarrago erantzuten diegu eta arazo horiek zuzentzeko orientabidea ematen dugu. AAk informazio funtsezkoa ematen digu erabiltzaileen eta aplikazioen esperientzia hobetzeko. Segurtasunari buruzko ezagutza handiagoa ere ematen digu, mehatxuei aurre egiteko eta haiek indargabetzeko erantzuna hobetzen laguntzen digun heinean.

Erronka garrantzitsuak ditugu aurrean. AAren garapenaren hasierako fasean gaude oraindik, industria-prozesuetan AA aplikatzeko modu berriak bilatzen jarraitzen dugu, eta konpromiso sendoa dugu operazioen eraginkortasuna eta errentagarritasuna hobetuko duten teknologia berritzaileak txertatzeko.

AA txertatzeko garaian erronkarik handienetako bat datuen pribatutasuna eta segurtasuna da. Gure enpresek ondo zaintzen dute segurtasun- eta pribatutasun-estandarrak betetzea, nazioarteko araudietan ezarritako jarraibideak aintzat hartuta.

AAren erabilerak sortzen duen ahalmen izugarri horrek, era berean, irizpide etiko zorrotzak aplikatzera behartzen gaitu, ondorio kaltegarririk ez sortzeko; izan ere, ahalmen hori modu arduragabean edo zabarkeriaz baliatzeak ondorio kaltegarriak ekar ditzake, zalantzarik gabe.

AAk gaitasuna badu bere kabuz erabakiak hartzeko eta modu autonomoan jarduteko, galdera eta zalantza garrantzitsuei erantzun beharrean gara: nola erabili behar den, nork duen AAk gauzatutako ekintzen gaineko kontrola eta erantzukizuna… Gai hori arautuko duen lidergo global bat eta esparru etiko argiak behar ditugu teknologia berri hori modu arduratsuan eta zuzenean erabil dadin.

Gizarte gisa, erronka bat eta aukera bat ditugu, eta denok hartu behar dugu gure erantzukizuna.

Taldearen 50 urteko ibilbidean, iraultza teknikoek eta teknologikoek eragindako hainbat eraldaketa eta disrupzio une bizi izan ditugu. Iraultza teknologiko horiek, bere garaian, zalantzak sortu zituzten, haien aplikazioak eragin zitzakeen ondorioei buruzko eztabaidak eta iritzi kontrajarriak sortu zituzten, eta, hala ere, iraultza bakoitzak oparotasun handiagoa ekarri du gizateriarentzat. Konfiantza dut, AAren mehatxuak eta arriskuak zein diren jakinda, eragin kaltegarriak (prozesu eraldatzaile orotan saihestezinak) minimizatu ahal izango ditugula, eta zabaltzen zaizkigun aukera izugarriak balioan jartzen asmatuko dugula. Industria, beste behin, gizarteak behar duenaren mailan egongo da.

Martxoak 18, 2021

Berritzea ikerketa zientifikoaren eta garapen teknologikoaren alde apustu egitea da, eta, horrez gain, honako baliabide hauek aprobetxatzen jakitea ere bada: gizarte-ehunaren indarra, produkzio-ehunaren dinamismoa eta eragile sozio-ekonomiko askotarikoen arteko lankidetza-sareen bidez sortutako jakintza.

Gizarte aurreratuenek garbi identifikatu dute berrikuntza jarduera-ardatz estrategikoa dela, eta ulertu dute aberastasuna eta ongizatea sortzeko, ezinbestekoa dela aitzindari izatea, ideia berriak sortzea eta ideia horiek produktu, prozesu eta zerbitzu berrietan gauzatuko dituen teknologia garatzeko gaitasuna izatea.

BRTA aliantza zientifiko-teknologikoa osatzen dugun kideok guztiz bat egiten dugu berritzeko behar horrekin, jakitun baikara hori dela euskal produkzio-ehuna lehiakorragoa izateko bidea. Eta bide horretan, SPRIren, hiru Foru Aldundien eta Eusko Jaurlaritzaren beraren laguntza dugu. BRTA osatzen duten 16 eragileok (CIC bioGUNE, CIC nanoGUNE, CIC biomaGUNE, CIC energiGUNE, Azterlan, Azti, Ceit, Cidetec, Gaiker, Ideko, Ikerlan, Lortek, Neiker, Tecnalia, Tekniker eta Vicomtech) lankidetza sustatzeko egiten dugu lan, eta elkarlanean jarduteko misioa dugu, zientzian eta teknologian oinarritutako berrikuntza Euskadiko enpresa guztietara eramateko, eta, modu horretara, gure herriaren kohesio eta sendotasun sozio-ekonomikoa bideratzeko.

2020-2023 Plan Estrategikoan gure lan-ildo nagusiak zehaztu ditugu, eta plana onartu ondoren, bete-betean ekin diogu hainbat jarduerari. Zehazki, esparru zientifiko-teknologikoan, BRTA Ikerketa Agenda landu dugu, zientzia eta teknologiaren esparru horretatik gure herriak dituen erronka sozio-ekonomikoei erantzuteko. Agenda horren lehen kapituluek fabrikazio adimendunarekin, energia garbiekin, osasun pertsonalizatuarekin eta elikadura osasungarriarekin lotura duten erronkei helduko diete.

Horrez gain, teknologia eta jakintza produkzio-ehunera transferitzeko lana sendotzen saiatzen gara, hori baita BRTA Aliantzako zentroen misio nagusia. Horretarako, I+G arloko emaitzak balioan jartzeko jarduerak egiten ditugu, oinarri teknologikoa duten enpresa berriak sortzen laguntzeko ekimenak bideratzen ditugu, eta enpresetara eta bereziki ETE-etara eta krisiak gehien kaltetutako industria-sektoreetara teknologia transferitzeko ekintzak bultzatzen ditugu

Plan Estrategikoan aurreikusitako beste ardatz estrategikoetako bat komunikazioa da. Horri begira, marka-irudi partekatu eta komun bat sortu dugu, BRTA Aliantzaren eta sare hori osatzen duten zentroen ospea eta izen ona gizartean, euskal enpresa-ehunean eta nazioarteko I+G arloaren esparruan sendotzeko.

Azkenik, pertsonen eta giza kapitalaren esparruan, zentro guztietarako lanbide-karrera baten plana lantzen ari gara, eta gaitasun handiko profesionalak erakartzeko lanean ere ari gara.

Jarduera hori guztia lankidetzan ari gara egiten; izan ere, BRTAren lana ez litzateke ulertuko espiritu berritzaile berari jarraituz ari diren beste erakundeekin elkarlanean jardun gabe. Alde horretatik, BRTAk eta Innobasquek helburu bera dute: euskal gizartea eta Euskadiko ekoizpen-ehuna berritzaileagoak izatea. Hori dela eta, hainbat estrategia partekatu ditugu, eta lankidetzarako askotariko ildoak ezarri ditugu. Zehazki, eragile zientifiko-teknologikoen jarduna neurtzeko adierazleen inguruan lankidetzan jarduteko hainbat bide ditugu, Euskadiko I+G arloa nazioartekotzeko ekintzak bideratzen ditugu modu koordinatuan (BRTAko zentroek oso esku-hartze aktiboa dute arlo horretan, eta beste erakunde askorentzako trakzio-lana egiten dute), eta sinergiak bilatzen ditugu prospekzio eta zaintza teknologikorako jardueretan. Hori guztia herrialde mailako erronka eta helburuei aurre egiteko, erakundeak elkarren osagarri direla jakinik.

Azken batean, garai nahasi hauetan eta azken hilabeteotako ibilbidearen ondoren, BRTA topagune aktibo bat da, gainerako eragile sozio-ekonomikoekin eskutik ari da lanean eta lankidetzan, besteak beste, eragile zientifiko-teknologikoek ekarpen handiagoa eta hobea egin diezaieten gure produkzio-ehunari eta gure gizarteari.

Ekainak 23, 2022

Giza espezieak bere historian lortutako aurrerapen sozialak, ekonomikoak eta kulturalak ez du parerik. Azken mendeetako adibide kuantitatibo jakin batzuk aipatze aldera, munduko bizi-itxaropena, gaur egun, 73 urtekoa da, Osasunaren Mundu Erakundearen arabera. XIX. mendearen hasieran ez zen 30 urtera iristen. Bost urte bete baino lehen hiltzen diren haurren tasa %4koa da gaur egun, eta Afrikan bertan ere, daturik larrienak dituen kontinentean, %8tik beherakoa da. 1800ean munduko batez bestekoa @tik gorakoa zen. Horrek esan nahi du, duela 200 urte jaio izan bazinate, testu hau irakurtzen ari zareten asko eta asko ez zinaketela bizirik egongo idatzia goraipatzeko edo kritikatzeko.

Antzeko aldeak aurki ditzakegu beste adierazte askotan ere, eta gure gizartearen ongizate materiala neurtzeko egokiak dira adierazle horiek guztiak. Horrek ez du esan nahi gure mundua perfektua denik. Oraindik ere badira egoera tragikoak eta krudelak, premia eta sufrimendu handikoak, eta pertsonen bizitza bete-betean garatzen uzten ez dutenak. Pobrezia-arriskuan dauden biztanleen ehunekoa hamar aldiz txikiagoa da 1800. urteaz geroztik, baina egoera horrek ehunka milioi pertsonari eragiten dio oraindik gure planetan. Nolanahi ere, testu honen muinak adierazi nahi du ibilbide luzea egin dugula jada, eta gure gizarteen alderdi asko hobetzea lortu dugula.

Aurrerapen horretan funtsezko elementuak izan dira diziplina guztietan (ez zientifikoetan soilik) jakintzaren arloan eman diren aurrerapausoak, baita aurkikuntza zientifiko asko garapen teknologikoetan aplikatzeko eman diren urratsak ere. Sarritan, aurkikuntza zientifiko horietan lanean ziharduten zientzialarientzat beraientzat ere pentsaezinak ziratekeen aplikazio horiek. Jakin-min zientifikoak bultzatu eta gidatu izan du betidanik oinarrizko ikerketa, funtsezko galderei erantzuteko asmoarekin eta berehalako erabilgarritasun praktikorik bilatu gabe. Hain zuzen, oinarrizko ikerketa horren eskutik sortu izan dira, gerora, gure mundua eraldatu duten teknologia asko. Einsteinek ezingo zukeen aurreikusi, inolaz ere, bere erlatibitatearen teoriak aukera emango zuenik GPS bidezko kokapenaren zehaztasuna doitzeko.

Jakintza belaunaldi batetik bestera modu kolektiboan transmititzeko gaitasunean oinarritzen da, hein handi batean, gure gaur egungo bizimoduaren eta eskuratutako lorpen sozialen jarraipena. Horixe da, hain zuzen, unibertsitateen, ikerketa-zentroen eta antzeko erakundeen funtsezko eginkizunetako bat: giza espezieak metatutako jakintza jasotzea eta babestea, hedatzea, eta, nola ez, jakintza berriak sortzea. Beraz, gizarte batentzat funtsezkoa da eginkizun hori modu egokian beteko duten erakundeak izatea.

Gizabanako batentzat hezkuntza den bezain garrantzitsua da gizartearentzat ikerketa. Hezkuntza funtsezko elementua da pertsona bat gizarte-ingurunean integra dadin, ekonomikoki aurrera egin dezan eta bizimodu betea izan dezan. Gizabanakoen hezkuntzak bi alderdi ditu: garapen pertsonala bideratzen du, eta, aldi berean, onura edo garapen profesionala edo ekonomikoa bultzatzen du. Hezkuntzaren bidez eskuratzen ditugu gure nortasuna eratzen duten gaitasun mentalak eta elementu kulturalak, eta horien bidez egiten dugu bidea lan-merkatuan.

Modu berean, ikerketak ere bi alde horiek ditu gizarterako, alderdi kulturala eta ekonomikoa. Ikerketa funtsezko faktorea da ideiak eta portaera kolektiboak garatzeko, lagungarri da pentsamendu kritikoa eraikitzeko, bai eta fundamentalismo eta manipulazioen aurrean askeago izateko ere. Gainera, funtsezko zeregina betetzen du gizartearen garapen ekonomikorako: batetik, aurrez ez zeuden produktuak sortzen ditu, eta, horrez gain, beharrezko baldintza mentalak sortzen ditu gizartea garapen horretara egokitu dadin eta sor daitezkeen teknologia berriak ezar ditzan.

Covid-19aren pandemiak sorturiko osasun-krisiak agerian utzi du, beste behin, jakintza zientifikoak eginkizun ezinbestekoa eta ordezkaezina duela gure gizartean. Denbora errekorrean garatu ditugu txertoak, eta horien bidez lortu dugu pandemiak gure bizitzan izan duen eragina ahal den neurrian leuntzea eta nolabaiteko normaltasuna berreskuratzea. Alabaina, txerto horien garapenerako ezinbestekoak izan dira aurreko hamarkadetan beste helburu batzuei begira eginiko ikerketak eta horietan eskuratutako ezaguerak. Zientzia ezinbestekoa izan da, da eta izango da aurrerapen sozialerako eta ekonomikorako, baina pandemiarekin egiaztatu dugu jakintza funtsezkoa dela ezusteko egoerei aurre egiteko ere. Etorkizunean krisiei aurre egingo badiegu, etorri etorriko baitira, eta horretarako tresnak garatuko baditugu, hauxe da zientziaren aldeko gure apustua sendotzeko garaia, irmotasunez eta etorkizuneko ikuspegiz. Zientziaren eta zientziaren arlo guztietako jakintzaren alde egin behar dugu apustu, ezin dugulako aurreikusi zer tresna beharko dugun etorkizunean. Osotasunean elikatu eta zaindu behar dugu jakintzaren zuhaitza, fruituak ematen jarrai dezan.

Apirilak 28, 2022

XXI. mende betean, pentsaezinak ziren bi asaldura gogor izan ditugu bata bestearen atzetik. Eta, testuinguru honetan, berrikuntzaren alde apustu egitea ez da lehentasunezko kontua, ezinbesteko kontua baizik.

Duela bi urte pasatxo hasitako pandemiak berealdiko shocka sortu zuen, eta horren eragin ekonomikoak azken 80 urteotako latzenak izan dira. Politika ekonomikoen erantzuna bikainari eta enpresen erreakzioari esker, ordea, lortu dugu suspertzea eta egoera bere onera ekartzea.

Ondoriorik mingarrienak atzean utzi eta susperraldia finkatzen ari ginean, ordea, salbuespenezko beste gertakari batek kolpatu gaitu: Ukrainako inbasioak. Nork pentsatuko zuen halakorik gerta zitekeenik non eta Europan, noiz eta XXI. mendearen hirugarren hamarkadan. Zoritxarrez, ordea, gertatzen ari da, eta gerrak berekin duen giza sufrimenduaz gain, egoeraren goitik beherako aldaketa gertatu da. Zaila da jakitea honek guztiak zer ondorio ekarriko duen. Gure ekonomietan jada pairatzen ari gara inflazioa, baina epe laburreko inpaktu hori baino askoz sakonagoak dira eraginak. Zalantzarik gabe, bizitzen ari garenak munta handiko aldaketa geoestrategikoak ekarriko ditu mundu osorako, eta, bereziki, Europarako. Europar Batasuna bat-batean jabetu da zein beharrezkoa duen energiaren, defentsaren edota teknologiaren esparruetan bere autonomia estrategikoa sendotzea.

Aldaketa horiek enpresa askoren estrategiari eragingo diote; izan ere, estrategia horien oinarrian zeuden paradigmak berrikuste-prozesu argian daude. Hornidura-kateen birdefinizioa da adibide nabarmena. Horren eragina, gainera, areagotzen ari da azken gertakariek sortu duten arrisku politikoa dela medio. Era berean, Europa osoan trantsizio energetikorako prozesua bizkortzeko prestatu beharko dugu, konbentzimenduz eta premiaz, energiaren esparru horretan behar besteko autonomia lortzeko plan baten barruan. Eta trantsizio-prozesu horrek beti ere arrazoizkoa izan beharko du. Digitalizazioa ere ez dugu ahaztu behar, prozesu geldiezina baita, eta gure lan egiteko eta gure bezeroekin erlazionatzeko moduak goitik behera aldatzen ari baita.

Aldaketa eta ziurgabetasun garaiak dira hauek, baina, aldi berean, aukerei bide emateko garaiak ere badira. Krisi batek berekin dakar eraldaketarako aukera; izan ere, status quoa apurtzen denean baldintza normaletan gauzatuko ez liratekeen aldaketak planteatzen dira. Garai berri hauetan lehiakorrak izango bagara, berritu egin behar dugu. Baina berrikuntzaz ari garelarik, zentzu zabaleko berrikuntza hartu behar dugu aintzat. Berrikuntza ez da mugatzen sektore berrietara edo aldi jakinetara. Berrikuntza bereiztea da, eta, beraz, errutinazko osagai bat ere badu; etengabeko prozesu bat da enpresaren barnean.

Prozesu berritzaile horretan herritarren eta oro har gizarte osoaren bizimodua hobetzea hartu behar dugu azken helburutzat. Hori da modu bakarra berrikuntza lehiakortasunerako abantaila bihurtzeko.

Berrikuntza, berritzea, gizakion berezko faktorea da. Beti joan gara berritzen.

Garapen zientifikoaren eta teknologikoaren bidez berrikuntzaren alde egin den apustua faktore erabakigarria izan da azken urteotan bizi izan dugun hazkunde ekonomiko eta sozial bikainerako. Baina testuinguru honetan, are azkarrago egin behar dugu, are disruptiboagoak izan behar dugu. Elkarri gero eta konektatuago dagoen merkatu batean ari gara lehiatzen, sektoreen eta enpresen arteko mugak erabat lausotzen ari baitira.

Eta, alde horretatik, enpresa-sektorearen eta erakundeen arteko sinergien alde apustu egiten jarraitu behar dugu. Innobasque bera da sinergia horien adibide bikaina: berrikuntza bultzatzeko zeregin horretan erreferentziazko eragile bihurtu da, eta berrikuntza faktore baliotsua da euskal ETE-entzat. Baina, oroz gain, enpresarien lidergoa hartu behar dugu aintzat. Enpresariak dira, beren proiektuekin, errealitatea eraldatzen dutenak, eta garai hauek horretarako dira: zuhurtasunez eta errealismoz, erabakiak hartzeko eta aldaketa gidatzeko.

Gure esku dago, gure ahaleginaren eta ikuspegiaren esku.

Martxoak 31, 2022

Errusia Ukraina inbaditzen ari den honetan une dramatikoak bizitzen ari gara, eta agertoki geopolitikoaren eraldaketa sakona dela-eta, enpresek ahalegin gehigarria egin behar dute berrikuntzan.

Denok egokitu behar izan dugu Gerra Hotza amaitu ondoren bizi izan dugun globalizazio izugarri azkarrera eta digitalizazioak ekarri duen inpaktu egiaz iraultzailera. Era berean, gordin baino gordinago ikusten ari gara berbideratu egin behar ditugula energia-arloko eta ingurumen-arloko gure politikak, klima-aldaketaren eta berotegi-efektuko isurketen aurka borrokatzeko ahalegin horretan, baina beti ere energia-horniduren segurtasuna eta lehiakortasuna kontuan izanda. Ez da zeregin erraza, gure mundu honetan gatazkarako joera handiagoa baita lankidetzarako baino; hortaz, gure balio-kateak birpentsatu beharrean gara ezinbestean.

Balio-kate global horiek aurreko mendearen amaieran sortuak dira, eta hor sartzen ziren antzinako bloke komunistako herrialdeak ez ezik ekonomia emergente deritzenak ere. Hala, ahalik eta eraginkortasun handiena bilatu nahi horretan, mundu zabaleko edozein lekutan eskura genitzakeen beharrezko input-ak eta, era berean, planetako edozein lekutan sal genitzakeen gure produktuak eta zerbitzuak.

Alabaina, mundu global hori eraldatzen ari da, eta esparru guztietan gatazka eta norgehiagoka bereizgarri dituen mundu bat sortzen ari da; izan ere, merkataritzan, inbertsio estrategikoetan, eragin-eremuetan, lehengai eta oinarrizko osagaietan, esparru teknologikoan eta baita militarrean ere, norgehiagoka ari da nagusitzen. Areago, politika, ekonomia eta harreman sozialak ulertzeko bi modu nagusiren arteko talka sistemiko batean sartzen ari gara. Alde batean daude gizarte irekiak, norbanakoen askatasun eta eskubideak bermatuta dituztenak, eta beste aldean, berriz, izaera totalitarioa duen botere politiko autokratiko batek kontrolatutako gizarteak.

Ondorioak begien bistakoak dira: merkatu askotan prezioen eta kopuruen inguruko tirabirak sortu dira (jada oso agerikoak ziren pandemiarekin eta orain gerraren ondorioz areagotu egin dira); besteak beste, energiaren, lehengai mineralen, gas nobleen eta lur arraroen eta osagai estrategikoen merkatuetan. Mikroprozesadoreen merkatuan, adibidez, tentsioak nabarmenak dira, osagai horiek ezinbestekoak baitira ekonomiaren sektore giltzarri askoren garapenerako. Logistikaren eta garraioen sektorean ere nabarmenak dira tentsioak, eta agerian geratzen ari dira “just in time” eta botila-lepoen estrategia izugarri kaltegarriak.

Berriro ere indarrean dira zenbait eztabaida: komeni ote den zenbait jarduera “birlokalizatzea”, hornigaien iturriak dibertsifikatzea, erreserba estrategikoak mantentzea edota herrialde gatazkatsuekiko mendekotasunak gutxitzea; izan ere, herrialde horien mende egoteak askoz zaurgarriago egiten gaitu, eta horrek bereziki eragiten digu europarroi, globalizazio irekian eta lankidetzan eta multilateralismo eraginkorrean oinarritzen baitugu gure proiektua.

Eta, beraz, esparru horretan ere berritzaile izan behar dugu, ezinbestean. Ez badugu errealitate berria ezagutzen eta ez bagara hartara egokitzen, merkatuak ez du errukirik izango gurekin.

Egokitzapen hori egiteko, inbertsio handiak egin beharko dira, estrategia politiko desberdinak jarri beharko dira martxan, ezinbesteko beste kostu batzuk onartu beharko dira, eta berrikuntza asko beharko da.

Ezer berririk ez Innobasquerentzat eta euskal enpresentzat. Hala ere, baliabide, metodo, estrategia eta giza lantalde prestatuekin egin beharko zaio aurre horri guztiari. Enpresa-erronka guztietan bezala, konpainietako zuzendari nagusien kontzientziaziorekin eta motibazioarekin, eta goitik behera transmititu beharko da hori, baina baita behetik gora ere, aldaketa- eta egokitzapen-prozesu etengabean eta gero eta azkarragoan.

Seguru nago gure enpresek jakingo dutela erronka berri horri erantzuten; iraganean egin dute eta gaur egun ere ari dira. Beti bezala, iparra zein den garbi izanda: etorkizun hobea eraikitzea, lehiakorra, errentagarri izateko ahalmenarekin, eta aberastasuna eta kalitatezko enplegua sortzea. Azken batean, enpresa-proiektu iraunkor ororen helburu nagusia.