Uztailak 13, 2020

Esparru desberdinetan berrikuntzan eta ikerketan gehien inbertitzen duten gizarteek giza balioa eta balio ekonomikoa sortzen dituzte, eta balio horiek, aldi berean, gizarte osoaren mesedetan berrinbertitzen dira; hortik sortzen dira ongizatea eta gizarteratzea. Krisi honetan agerian geratu da, inoiz baino nabarmenago, zein beharrezkoa den berrikuntzan inbertitzen jarraitzea. 2008ko krisitik aurrera eginiko murrizketen eraginez, adreiluak kendu dizkiogu eraikin baten funtsezko egiturari; eraikinaren estetika bere horretan geratzen zen adreilu horiek gabe, eta itxura batean ez zen antzematen haien falta. Alabaina, orain jabetu gara adreilu horiek oinarrizkoak zirela eraikinari zutik eusteko, eta hainbeste kendu ditugu, ezen orain ozta-ozta zurkaiztu ahal izan baitugu egitura, gu barnean gaudela goitik behera erori ez dadin. Osasun arloan egindako murrizketak, deslokalizazioa, ikerketa behar beste ez baloratzea, prospekzio-lan seriorik ez egitea, horiek izan dira, batez ere, munduan inoiz ezagutu ez dugun egoera hau ekarri duten faktoreak.

Ez dakit kontsolamendua den –izatekotan ere “ergelarena” – krisi hau ez zuela inork edo ia inork aurreikusi. Analistak ez dira ados jartzen pandemia hau zisne beltzaren teoriarekin bat datorren, hau da, gertaera batek sistema sozio-ekonomiko osoa kolokan jarri ondoren, gerora, aurreikusi ezina zela esaten den; edo, aitzitik, errinozero grisaren teoriarekin datorren bat, eta, beraz, arriskua jada aurreikusita zegoen. Teoriak teoria, mundu mailako pandemia baten aukera agertzen zen jada enpresa, erakunde eta gobernu askoren arriskuen mapan, baina inork ez zion antzik hartu izan zezakeen neurriari eta inpaktuari. Alabaina, gizarte batzuk eta besteak ataka gaizto honetatik nola eta noiz aterako garen jakiteko aldagai nagusietako bat ikerketara eta berrikuntzara bideratutako inbertsioa izango da. Esan beharrik ez dago gizarte berritzaileak lehenago eta hobeto aterako direla.

Orain garrantzitsua da zer eremutan inbertituko den ondo zehaztea. Europak argi dauka. raindik orain, berrikuntza-proiektuetarako finantzaketa abiarazi du, hain zuzen esparru hauetan eta lehentasun-ordena honen arabera berrikuntza bultzatzeko:

1. Osasuna: Erranak dion moduan, “osasuna, dirua eta maitasuna”, eta, beraz, lehenbizikoa osasun-sistema sendo eta berritzailea izatea da, herritarrei konfiantza emango diena eta ikerketaren alde apustu egiteari utziko ez diona.
2. Klima-aldaketa: planeta hondatzeari ez badiogu uzten, desmasia hau geldiaraztea ez badugu lortzen, ez da planetarik izango bizitzeko. Hondakinak tratatzeko soluzio berritzaileak edo energia garbia sortzea, horiek dira bidea.
3. Digitalizazioa: inork ez du zalantzarik tresna horrek, beste mila erabileren artean, balio izan duela hilabeterik gogorrenetan jarduera erabat geratu ez zedin.
4. Elikadura: urarekin batera, hauxe da gizateriaren erronka nagusietako bat. Munduan 7.500 milioi pertsona bizi gara, eta aurreikuspena da 10.000 izango garela; beraz, eskari gero eta handiagoari erantzungo dioten soluzioak bilatzea berealdiko erronka da.
5. Energia iraunkorra: ezin dugu gehiago itxaron. Hurrengo belaunaldien etorkizuna ez baldintzatzeko moduan sortu behar dugu energia, eta horretara bideratu behar ditugu ikerketa eta berrikuntza. Apustu hori egiteko daukagu oraindik.
6. Hiri-mugikortasuna: litekeena da, krisiaren ondoren, hiri-mugikortasun iraunkorra diseinatzeko proiektuak eta politikak beste modu batera planteatu behar izatea. Ikusi beharko da ea hiriguneak garai bateko jarduera-guneak izango diren atzera ere.
7. Lehengaiak: 2030. urterako espero da lehengaien eskaria hirukoiztu egingo dela, batez ere teknologia berrien ekoizpenarekin loturiko metalena. Horietan ikertu eta garatu duten herrialdeak, material horiek erraz eskuratzeko modua egin dutenak, hobeto kokatuta egongo dira.

Europak aipatutako esparru horietan guztietan sustatzen duen I+G+B arloak atxikita beharko lituzke, zehar-lerro gisa, iraunkortasun- eta berdintasun-irizpideak ere, inor ez atzean uzteko, eta, ahal dela, lankidetza publiko-pribatuarekin. Datuek erakutsi dute emakumeek gobernatutako herrialdeetan estrategia berritzaileekin egin diotela aurre krisiari, eta, horri esker, emaitza askoz hobeak lortu dituztela. Jarrai dezagun, beraz, erabakigune estrategikoetan emakumeei lekua egiten, modu horretara, bide desberdinak hartuz ondorio desberdinak lor ditzagun. Azken batean, horixe da berritzea.

Euskadik berrikuntzaren aldeko ahalegin eta apustu iraunkorra egin du azken urteotan, eta estrategia argia bultzatu du Europan erreferentzia izateko. Apustu eta ahalegin horretan, Innobasque izan da hub perfektua, hor bildu dira berrikuntza sustatzeko politika guztiak. Erronka handia zen lehendik ere, enpresa txiki eta ertainen %99a oso atomizatuak baitzeuden, eta gehien-gehienen kezka nagusia egunez egun bizirik irautea zen, prospektiba egiteko edo berrikuntza ezartzeko ikuspegirik gabe. Zorionez, krisiak erasan digun hilabeteotan, erakunde eta elkarte askoren eginkizuna indartu egin da. Innobasquek egin duen moduan, enpresa bazkideekin hartu-emanean jarri dira, haien beharrizanak aztertu dituzte, oinarrizko informazioa iragazi dute, eta, gainera, jakintza eskaini dute erakunde eta elkarte horiek. Eta hori guztia, modu digitalean. Euskadiko ETE-ek egiaztatu ahal izan dute elkarturik egotea askoz hobea dela. Balia ditzagun gure ETE-ekin irekitako komunikazio-bide berri horiek, enpresa txiki eta ertain horiei guztiei berrikuntza zainetik ziztatzeko. Behar dugu.

Uztailak 8, 2020

Innobasqueren gonbiteari erantzunez, ohikoa denez, orri zuri batean abiatzen da artikulu hau ezinbestean, baina ezinezkoa da egunotan hausnarketarik egitea jasaten ari garen pandemiak gure bizitzetan izan duen inpaktua aintzat hartu gabe.

Itxialdi garaian eta ondoren hainbat irakaspen jaso ditut, eta horietan lehena, hauxe: egia baldin bada garuna hainbat kutxatan banatzen dela, gerta daiteke kutxa horietako bat irekita geratzea eta gainerako gai grisa inbaditzea, hausnarketa eta pentsamendu oro kutsatuz.

Ez dugu kutxa itxi behar, baina ezin dugu utzi kutxa horren isuriak gure arreta osoa beregana dezan ere. Egia da itxialdiak ekonomiaren gain utzitako ondorioak luzerako izango direla, eta, horrez gain, gogoan betirako iltzatu behar ditugula zenbait irakaspen, baina bizitzak jarraitu egiten du, eta gure erronkak, duela 3 hilabete genituenak, hor daude oraindik ere. Guri erronka joz.

Pandemiari buruzko kapitulua egoki ixteko, idatziz jaso ditut ikasitako irakaspen pare bat:

• Uste genuena baino zaurgarriagoak eta hauskorragoak gara. Gizabanako gisa, gure zaurgarritasuna nabarmenagoa zen. Gutxiago edo gehiago, guztiok jabetzen gara gure bizitzak goitik behera aldatu daitezkeela une batetik bestera, ezustean sortutako gorabeherengatik. Baina orain ikasi dugu zaurgarriak garela espezie gisa ere, eta aurrerapenak aintzat hartu behar duela arrisku hori eta lan egin behar duela gutxitzeko.
• Denok ontzi berean gaude. Bagenekien, baina ez dugu gogoan hartzen jokatzeko moduan. Gehiago da batzen gaituena bereizten gaituena baino. Gure patua interdependentea da, eta planetaren izkina batean egiten denak eragin larria izan dezake mundu zabaleko bazter guztietan.

Baina orain gure erronkei berriro heltzeko garaia da, eta Innobasque osatzen dugunok badakigu zein den horiei aurre egiteko eta horiek gainditzeko modurik onena: gure jardunetan berrikuntza aplikatzea. Berrikuntzak, lehiakortasunerako eta aurrerapenerako tresna gisa, hor jarraitzen du.

Gizarte moduan daukagun erronka nagusiak planetaren berotze globala eta arazo horrek giza espeziearen biziraupenaren gain duen inpaktua dira, eta horiei aurre egiteko, ondo baino hobeto datoz aipatu ditudan irakaspenak. Inork ez du ezbaian jartzen klima-aldaketa ez badugu geldiarazten, planetak kalte itzulezinak jasango dituela.

Klima-aldaketa leheneratzeko erronkak lotura zuzena du bi irakaspenekin: zaurgarriak gara espezie gisa, eta arazoa gainditzekotan, denok batera jokatu behar dugu. COVID19a bada “fast-track” pandemia, klima-aldaketa pandemia isila da. Eta txertoa energia-trantsizioa da.

Hori da erronka nagusia, eta garaitzeko, berrikuntza funtsezko tresna da.

Isurketarik gabeko energia sortuko duen berrikuntza teknologikoa, arrazoizko kostuan. Energiaren garraio eta banaketa adimentsua erraztuko duena.

Berrikuntza soziala, herritarren kontsumo-ohiturak aldatu eta energiaren erabilera arduratsuagoa eta kontsumoan eraginkortasun handiagoa bideratzeko.

Euskadin aukera paregabea dugu klima-aldaketaren aurka borrokatuko duten gizarteen buruan egoteko. Behar diren osagai guztiak ditugu. Industria indartsua energiaren sektorean. Enpresa traktoreen klusterra eta hornidura-katea. Berrikuntza-sistema aurreratua, eta hor sartzen dira energiaren sektorean gaitasun nabarmenak dituzten I+G+b zentroak. Industriak duen garrantziaz jakitun den Administrazio Publikoa, eta berrikuntzaren espiritu hori oso barneratua duena. Eta gizartearen prestakuntza-maila eta konpromiso soziala ere nabarmenak dira: herritarrak prest daude erronka horretan duten rola onartzeko, beren ohiturak aldatzeko eta, hala, kontsumo arduratsuago hori bideratzeko.

Ekin diezaiogun lanari.

Ekainak 24, 2020

Eskertzen diot Innobasqueri igaro berri ditugun garai zail eta ezezagun hauetan berrikuntzari buruz gogoeta hau partekatzeko aukera eman izana. Tentagarria da geldiune bat egitea berrikusteko pandemia honi zer-nola erantzuteko gai izan garen eta izaten ari garen erakundeak, enpresak eta gizartearen bera. Gure jokaera zein izan den jakiteko azterketa azkar bat badugu, eta begien bistakoa da erantzun eraginkorrenak eta erabakigarrienak berrikuntzarekin lotutako hainbat joeraren eskutik iritsi direla.

Erantzun eta soluzio berriak eman behar izan ditugu halabeharrez, unean uneko beharrizanei berariaz egokituak, inprobisazio puntu batez; izan ere, ez genuen jokabidea erakusteko eskulibururik, ez eta arrakastazko erreferentzia-kasurik ere, eta birusak inoizko bortitzen astintzen zuen zurrunbilo hartan, enpresa-ehunak eta sistema teknologikoak, beste behin ere, maila eman dute eta osasun-larrialdiak eskatzen zituen soluzioak bilatu dituzte. Hauek izan dira soluzio horietako batzuk: industria-ekoizpeneko inguruneetan babes- eta segurtasun-protokoloak ezartzea, Euskadi covid-aren aurkako txertoaren etorkizuneko fabrika gisa posizionatzea edota larrialdi-egoerara bideratutako ekoizpena dibertsifikatzea. Hemos visto casos de libro de auténtico intraemprendimiento, la constitución de una comunidad de makers con un espíritu colaborativo digno de elogio y ha aflorado de manera rotunda un compromiso social por parte de la industria cuya eficacia ha sido posible, precisamente gracias al valorar añadido de la innovación.

Itxialdi sozialak eta “arintze”-prozesuak enpresa-kudeaketarako molde berriak ekarri dituzte, eta, horien arabera, giza baliabideen arteko harremanak baldintzaturik gertatu dira nahitaezko telelanaren eraginez. Etxeetatik egindako lan hau ez da izan, agian, izan zitekeen eredugarriena; izan ere, familiei zailtasun handiak eragin dizkie etxetik aritu beharrak. Zenbait unetan, egoera zela eta, lan bolada gogorrak gainezka egin du, eta sarri askotan ordutegi mugarik gabe. Horregatik, badakigu iraganaren eta geroaren arteko mugarri bat izango dela. Urrutira gabe, prozesu akademiko eta profesionaletan tresna telematikoak ezartzeak eta orokortzeak aukera berriak zabaltzen dizkigu digitalizazio-prozesuan aurrerapauso azkarragoak emateko. Alde horretatik, bizitzea egokitu zaigun esperientzia hau prozesatzeko unea da, eta teknologia berrietan oinarritutako lan-sistema bat egituratzeko unea, horren bidez ekoizpena hobetzeko, bai, baina baita pertsonen bizi-kalitatea hobetzeko ere.

Guzti-guztiok astindu gaituen pandemia honek azkartu egingo ditu, inondik ere, Euskadik xede dituen hiru erronka eraldatzaileak: digitalizazioa, klima-aldaketa eta trantsizio energetikoa eta pertsonen prestakuntza eta kapitalizazioa.

Osasun-krisiak berealdiko krisi ekonomikoa eragin du. Inpaktua izugarria izan da, eta denbora, baliabideak eta ahalegin handia beharko ditugu oraindik ere irekita dauden zauriak sendatzeko, baina jakitun gara covidaren aurreko aroan egiten ari ginen bidea ezin dugula alde batera utzi. Berrikuntza ezinbestekoa izango da, orobat, beste kudeaketa-eredu bat bideratzeko, orainean ezinbestekoa dena eta etorkizunerako garrantzitsua izango dena uztartuko dituen eredu bat.

Ekainak 17, 2020

Ezaguna izango duzue Sisiforen mitoa: Jainkoek zigortuta, harritzarra igo behar zuen bultzaka mendiaren gailurrera, baina, gora iritsi orduko, menditik behera jausten zitzaion harria behin eta berriz. Ziur nago gure enpresetako askok sentimendu bera izan dutela; krisiaren zama astuna bizkarreratu dute hamar urtean, malda ikaragarri aldapatsuan, eta, bat-batean, harritzarra mendiaren magalera amiltzen ikusi dute. Logikoa da. Eta beldur naiz logika horrek bi hutsegite ez ote dituen ekarriko: gaur gaurkoaz gehiegi arduratzea, epe luzerakoa ahaztuta, eta aurreikuspenak egiten ahalegintzea alferrikakoa dela pentsatzea.

Gure etorkizun hurbilean jada indar hartzen ari zenbait joera aldatuko ditu krisi honek; areago, bizkortu egingo ditu. Digitalizazioa eta gure jarduera-esparru guztietan eraginkortasuna hobetzea, baita iraunkortasunarekiko kezka ere, oinarri-oinarrizko faktoreak dira oraindik ere; areago, agerian geratu da funtsezkoak direla hala esparru pribatuan nola publikoan.

Gure iparra eta jomuga ere ez dira aldatu: Europak jarraitzen du gure jomuga izaten, eta eremu horretan aukeren leiho argi bat zabaldu da aurrerantzean sortuko den interes- eta posizionamendu-joko berri horretan. Europan posizioak hartzen ahalegin behar dugu bee-betean. Sortuko den “ekonomia berri” horretan proiektu sendoak eta lehentasunezkoak beharko dira: ezingo gara aritu edozein esparrutan itsu-kolpeak ematen eta saiakuntzak egiten.

Albiste ona da Euskadin jada bide luzea dugula egina. Lehenik eta behin, industria-tradizio luzea dugulako, eta horrek, lehiari begira, bi abantaila ematen dizkigulako: giharra eta ospea. Bata zein bestea ez dira ezerezetik sortu. Garai oparoetan nahiz krisi-egoeretan pertsona askok eginiko etengabeko ahaleginaren emaitza dira, eta, horrenbestez, beste behin ere harritzarra mendiaren gailurreraino eramateko gai izango garela erakusten duten ebidentziak ere badira.

Bigarrenik, jada identifikatuta ditugulako herri moduan gehiago landu beharko genituzkeen (eta ditzakegun) esparru estrategikoak: energia, mugikortasuna, industria adimenduna, osasuna eta digitala. Esparru horiek gai izan dira merkatu gero eta globalizatuago eta lehiakorrago baten eskakizunei eusteko, eta aberastasun-iturri izan dira gure ingurunerako. Eta hori horrela izan da berritzaileak izan direlako.

Eta hirugarrenik, edozein berrikuntza ezartzeko motor lanak egingo dituzten tresnak eta eragileak ditugulako. Horien artean, gu geu, Berrikuntzaren Euskal Agentzia. Izan ere, oroz gain, elkarlanerako sare indartsu bat da Innobasque. Sare horretan, esparru publiko eta pribatuko 900 bazkide baino gehiago ari dira lankidetzan (enpresa txiki eta handiak, zentro teknologikoak, unibertsitateak, hezkuntza eta gizarte arloko eragileak eta administrazioak), aurrean ditugun erronkak bereizten, eta, orobat, eraldaketarako eskura ditugun elementuak eta erronka horiei arrakastaz aurre egiteko lan-dinamika egokienak identifikatzen.

Jabetzen gara aldagai horiei guztiei arreta jartzea, eta, horrez gain, egunez egun negozioaren jardunari ere eutsi behar izatea, lan ikaragarria izan daitekeela; nolanahi ere, egunotan Sisifoz oroitzen direnak, ohar daitezela haren benetako zigorra ez zela izan harritzarrari bultzatzea, berak bakarrik eta beti modu berean egitea baizik. Innobasquek lagunduko du harriari guztion artean bultzatzen, berrikuntzaren bidez.